آب درمانی یا هیدروتراپی

آب درمانی یا هیدروتراپی به معنای درمان امراض به وسیله آب

آرتروز پوکی استخوان پیشرفته / کشیدگی یا پارگی عضله / کمر درد افراد دیابتی و دچار فشار خون بالا / افزایش گردش خون در ناحیه کلیه ها و مثانه و جلوگیری از رسوب مواد معدنی به شکل سنگ در کلیه ها و مجاری ادرار و تخلیه بهتر مثانه / افزایش حرکت روده ها و جلوگیری از یبوست / بالابردن حجم تنفسی ریه و جلوگیری از تجمع ترشحات و خلط در ریه و ایجاد عفونت در آن افزایش سوخت و ساز بافت ها / اتساع عروق در اثر بالا بودن حرارت آب و افزایش سوخت و ساز سلول ها/ افزایش جریان خون در اثر افزایش درجه حرارت بدن و سوخت و ساز سلول ها/ افزایش میزان فعالیت قلب ارتقا بهداشت پوست و مو و جلوگیری از ایجاد زخم فشاری

به طور خلاصه می توان گفت که تأثیرات درمانی آب به واسطه اثری است که آب روی پوست بدن دارد. بر اثر برخورد جریان آب، گیرنده های عصبی پوست تحریک می شوند. تحریکات ایجاد شده از طریق اعصاب، بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارند و این تأثیرات سیستم عصبی مرکزی است که باعث به وجود آمدن اثرات درمانی آب می شود. آب درمانی روی جریان خون، سوخت و ساز بدن، سیستم عصبی، ترکیب خون و میزان ترشح غدد نیز تاثیر می گذارد و در نهایت، تجمع این تاثیرات روی روان فرد منعکس می شود.

آب درمانی یا هیدروتراپی به معنای درمان امراض به وسیله آب است که توسط قبایل بدوی و نیز ملل متمدن به کار می رفته است. در مورد این موضوع اغراق زیادی شده است. هیدروتراپی اغلب به شیوه ای از معالجه گفته میشود که در آن اجرای حرکات و نرمش های خاص در آب مورد نظر باشد. هدف اصلی آن قادر ساختن بیمار یا ورزشکار برای بازگشت به فعالیت با عملکردی کامل و جامع در کوتاه ترین زمان ممکن با استفاده از محیط سیالی چون آب است. اساس این نوع معالجه سبک شدن بدن هنگام غوطه وری در آب است که به دلیل آن بیمار قادر است با صرف نیروی کمتر، عضلات و اندام های خود را به حرکت درآورد

فواید آب درمانی

آب درمانی روشی درمانی با هدف کاهش درد و افزایش دامنه حرکات مفاصل با استفاده از آب می باشد که در فیزیوتراپی و کاردرمانی از آن استفاده میشود. آب درمانی یا هیدروتراپی Hydrotherapy یک روش درمانی عامه پسند است که هدف آن کاهش درد بیمار و افزایش دامنه حرکات مفاصل و قدرت اندام با استفاده از آب است و برخلاف اکثر روش های فیزیوتراپی و کاردرمانی دیگر، رفع خستگی عضلانی با رضایت و خشنودی همراه است. روشی ساده و راحت که ورزشکاران و مردم برای رفع خستگی، کسالت و به دست آوردن آرامش و راحتی از آن استفاده می کنند.

در این روش ورزشکار یا شخص آسیب دیده کارهای متفاوتی در آب انجام می دهد. حرکاتی مانند راه رفتن های متفاوت که بسته به نوع بیماری از برنامه های مختلف برای تسکین و بهبود درد توسط مربیان دوره در دیده کلوپ هیدروتراپی ایران استفاده میشود. استفاده از آب در موارد درمانی و رفع خستگی در ورزشکاران و به دست آوردن آرامش جسمی و روحی قدمتی معادل قدمت زندگی بشر دارد، اما شاید هیدروتراپی به شکل امروزی آن را باید مدیون دکتر جان فلویر انگلیسی باشیم.

مزایای آب درمانی

رفع خستگی در ورزشکاران و به دست آوردن آرامش جسمانی و روحی، در دسترس بودن آن برای همه، ارزان بودن نسبت به روش های دیگر، اندازه گیری درجه حرارت آب به آسانی، سبک شدن وزن بدن در آب، عامه پسند بودن، کاملا بی ضرر بودن، نیاز نبودن به استفاده از دارو، تقویت مغز و بدن و ایجاد خواب آرام، بی درد بودن و تسکین درد به سهولت درمان اساسی و ریشه ای.

کاربرد آب درمانی

برنامه حرکات آب درمانی متشکل از انواع مختلفی از درمان ها و تمریناتی است که در یک استخر انجام می شوند. این روش به خصوص در مواردی سودمند است که به واسطه شدت درد کمر، کاهش تراکم استخوانی ناتوانی یا دیگر عوامل انجام یک برنامه تمرینات بر روی زمین امکان پذیر نباشد. افراد دچار ضایعه نخاع (در آب ستون فقرات به حالت کشیده در می آید و حرکت دستها در آب به تقویت عضلات ناحیه پشت کمک کرده و از ایجاد انحراف در ستون فقرات جلوگیری می نماید. همچنین باعث ایجاد روحیه اعتماد به نفس و ایجاد روحیه قدرتمندی برای انجام کارهای روزمره می شود).
 

آب درمانی چیست؟ هیدروتراپی، درد اندام، آب درمانی

قبل از آب درمانی به چه نکاتی باید توجه کرد؟

باید درجه حرارت بدن بیمار و وضعیت اندام ها او از نظر وجود تورم، زخم باز رنگ پوست مورد بررسی قرار گرفته و نحوه درمان به او شرح داده شود.

در بسیاری از بیماران دچار کمر درد ورزش در آب باید تنها با راهنمایی یک متخصص واجد شرایط انجام شود.

در صورتی که بیمار دچار هر یک از موارد زیر باشد، معمولا باید از تمرینات آب درمانی خودداری کرد

تب / نارسایی قلبی آبی اختیاری ادرار / عفونت

مکانیسم اثر آب درمانی چیست؟

کاهش درد: در هیدروتراپی معمولا از آب گرم استفاده می شود. گرمای آب موجب افزایش جریان خون در پوست و عضلات شده و تنش داخلی عضلات را کم می کند. درد اندام ها به هر علتی باشد، معمولا در گرما کمتر می شود.

از آب گرم میتوان برای کاهش دردهای اندام در بسیاری از بیماریها مانند آرتروز و انواع روماتیسم ها استفاده کرد. البته این تأثیر گرما دایمی نبوده و معمولا بعد از مدتی که حرارت اندام مجددا به حالت اول برمی گردد، درد مجددا احساس می شود.

انجام بهتر حرکات کششی

حرکات کششی که در فیزیوتراپی برای بهتر کردن دامنه حرکتی مفصل و کاهش خشکی آنها انجام می شود ممکن است دردناک باشد. وقتی این حرکات و در آب گرم انجام شوند، تحمل بیمار بیشتر شده و احساس درد ناشی از حرکت مفصل کم می شود. در این حالت می توان مفاصل بیمار را بیشتر و بهتر حرکت داده و نتیجه آن افزایش سریع تر و بهتر دامنه حرکتی مفصل است.

هیدروتراپی به معنای آب درمانی در گذشته در میان ایرانی ها، مصری ها، یونانیها و ژاپنی ها، با توجه به خواص درمانی آب کاربرد فراوانی داشته است.

شاید آسان ترین، راحت ترین و ارزان ترین وسیله ای که ورزشکاران و مردم برای رفع خستگی، کسالت و به دست آوردن آرامش و راحتی از آن استفاده می کنند، آب باشد.

گرفتن دوش آب گرم پس از ورزش و مسابقه، یا پس از انجام کارهای سنگین روزانه، تقریبا امری طبیعی و عادی است که تمام بازیکنان و افراد از آن استفاده می کنند.

آب درمانی، روشی عامه پسند است و برخلاف اکثر روش های دیگر، با رفع خستگی عضلانی، باعث رضایت و خشنودی ورزشکاران می شود.

با توجه به مزایای زیاد آب درمانی، باید گفت: “با شناخت و آگاهی از تأثیرات فیزیولوژیکی و درمانی آب، به آسانی و راحتی می توان از آن استفاده کرد.

” هیدروتراپی یا آب درمانی به شکل امروزی آن، محصول تلاش دکتر “جان فلویر” انگلیسی است.

احتمالا استفاده از آب برای مقاصد درمانی و رفع خستگی در ورزشکاران و به دست آوردن آرامش جسمی و روحی، قدمتی معادل قدمت زندگی بشر دارد.

مزایا و خصوصیات استفاده از آب درمانی برای تسکین دردها و ایجاد آرامش و رفع خستگی متعدد است.

دردسترس بودن آب برای همه، ارزان بودن آن نسبت به روشهای دیگر، اندازه گیری آسان درجه حرارت آب، سبک شدن وزن بدن در آب و عامه پسند بودن آن از جمله مزایای آب درمانی است.

آب و رفع خستگی آب درمانی چگونه باعث رفع خستگی ورزشکاران می شود؟ برای شناخت و آگاهی از چگونگی عمل و علل رفع خستگی ورزشکاران، هم زمان با کاربرد هیدروتراپی باید تأثیرات فیزیولوژیکی آن را نیز بررسی کرد.

 

آب درمانی

به طور کلی، هنگام قرار گرفتن در آب، تغییراتی در بافت ها و اندام های بدن رخ می دهد، این تغییرات عبارت است از:

– افزایش درجه حرارت بدن : با توجه به میزان گرمای آب، درجه حرارت بدن تغییر می کند. در اغلب موارد که درجه حرارت آب استخر بین ۳۴ تا ۳۷ درجه سانتی گراد باشد، دمای بافتها و عضلات ورزشکار نیز تا حدی افزایش می یابد.

– افزایش سوخت و ساز بافت ها : در اثر افزایش حرارت بافتهای مختلف بدن، میزان سوخت و ساز یا متابولیسم عمومی بافتها نیز زیاد می شود.

– اتساع (گشاد شدن عروق) : بالا بودن حرارت آب منجر به بالا رفتن حرارت بدن و متعاقب آن، متسع شدن عروق و مویرگها می شود. در ضمن، اتساع عروقی می تواند ناشی از افزایش سوخت و ساز سلول ها باشد که نیاز به اکسیژن اضافی و دفع بیشتر مواد حاصل از فرایند سوخت و ساز دارد.

– افزایش جریان خون : افزایش درجه حرارت بدن موجب زیادشدن سوخت و ساز سلول ها می شود که برای جبران این امر، بدن به افزایش جریان خون بافت ها روی می آورد. بنابراین، میزان جریان خون نیز با قرار گرفتن در آب گرم افزایش می یابد.

– افزایش میزان فعالیت قلب: در پی اتساع عروق خونی و افزایش جریان خون، میزان خون وارده به قلب نیز زیادتر می شود و طبق قانون فرانگ استارلینگ – هرچه خون وارده به قلب زیاد شود، خون خارج شده از آن نیز زیادتر می شود میزان برون دهی قلبی نیز افزایش می یابد و در نهایت، فعالیت قلب نیز بیشتر می شود به دنبال ایجاد تأثیرات فیزیولوژیکی گفته شده در بافت ها و اندام های بدن، یک سلسله تأثیرات درمانی در فرد مشاهده می شود.

در اثر افزایش جریان خون و بهبود وضع تغذیه در اندامها و دفع سریع مواد زاید، گرفتگی و اسپاسم عضلات فرد، درد و ناراحتی ورزشکار از بین می رود. به نور خلاصه، می توان گفت که اهمیت درمانی آب به دلیل اثری است که روی پوست بدن دارد. در آب درمانی، پوست، عنصری مهم و اساسی است.

زیرا بر اثر برخورد جریان آب، گیرندههای حتی پوست تحریک می شود و تحریکات ایجادشده از طریق احتساب پوست بر سیستم حتی مرکزی تاثیر می گذارد و این تاثیرات سیستم عصبی مرکزی است که باعث به وجود آمدن اثرات درمانی آب می شود.

استفاده از آب درمانی روی جریان خون، سوخت و ساز نیت سیستم عصبی، ترکیبات خون و میزان ترشح غدد تأثیر می گذارد و در نهایت، تجمع این تاثیرات بر روان فرد منعکس می شود.

 

کاربرد آب درمانی در ورزش

هیدروتراپی علاوه بر رفع خستگی و آرامش در ورزشکاران، کاربردهای دیگری نیز دارد که مهم ترین این کاربردها شامل موارد زیر است:

1. برای درمان فوری ضایعه ورزشی که باید از آب سرد با درجه حرارتی حدود ۱۲ / ۸ درجه سانتی گراد استفاده کرد. برای مثال، قرار دادن مچ پا با دست ضایعه دیده در ظرف آب سرد، باعث جلوگیری از ایجاد تورم و التهاب در موضع صدمه دیده می شود و درد را کاهش می دهد.

2. در درمان ضایعات ورزشی مزمن از قبیل: کوفتگی، رگ به رگ شدن و پیچ خوردن مفاصل، التهاب و تورم تاندون یا زردپی برخی از متخصصان عقیده دارند که در هر مرحله از شایعات سیستم عضلانی – استخوانی می توان از آب درمانی استفاده کرد. البته توصیه می شود که در اوایل بروز ضایعه حاد و شدید، از آب گرم نیز استفاده شود.

3. بعد از عمل جراحی در خدمات ورزشی، برای به دست آوردن دامنه حرکتی مفاصل می توان از آب درمانی استفاده کرد. از موارد دیگر کاربرد آب درمانی در ورزش، ایجاد تحرک و انعطاف پذیری در عضلات و مفاصل است.

در این حالت نیز عضو مورد نظر را در وان یا ظرفی مناسب قرار می دهیم. در صورت امکان می توان از استخر آب گرم استفاده کرد-گرمای آب باعث نرم شدن بافت ها و عضلات و مفاصل می شود و این أمر ، انجام حرکات را در عضوی که دچار گرفتگی شده است، بهبود می بخشد.

4. به منظور آمادگی بدنی ورزشکاران نیز می توان از آب درمانی استفاده کرد.

به این معنی که برای گرم کردن عضلات، افزایش جریان خون در بافت ها، بهبود وضع تغذیه سلولها، تقویت و آمادگی که در مرحله قبل از شروع تمرینات و حرکات برای بدن نیاز است ، می توان از آب درمانی استفاده کرد.

5. از جمله موارد دیگری که هیدروتراپی در ورزش کاربرد دارد. تمیز کردن و برطرف کردن آلودگی از روی زخم ها، خراشیدگی ها، تاول ها و دیگر صدمات ورزشی است که در پوست بدن به وجود می آید.

 

ممنوعیت استفاده از آب درمانی اگرچه استفاده از هیدروتراپی روشی بی خطر وکم عارضه است و می توان آن را برای اکثر ورزشکاران تجویز کرد، اما بهتر است در هنگام استفاده از آن به نکات زیر توجه داشت:

۱. در صورت وجود اختلالات حسی در ورزشکاران، باید در درجه حرارت آب، دقت زیادی کرد، زیرا امکان ایجاد ضایعه، در استفاده از آب گرم برای ورزشکارانی که دچار اختلالات حسی هستند، وجود دارد.

۲. همچنین، ورزشکارانی که اختلالات گردش خون، عفونت حاد، زخم باز و وسیع، نارسایی قلبی یا نارسایی تنفسی و اختلالات غدد دارند، نباید از هیدروتراپی استفاده کنند، در غیر این صورت، باید دقت بسیار زیادی به عمل آورد.

با توجه به این که استفاده از آب گرم باعث پایین آمدن فشار خون می شود، بنابراین، ورزشکارانی که نارسایی قلبی دارند، نباید از آب درمانی استفاده کنند.

٣. همچنین، ورزشکاران زنی که دوران قاعدگی را می گذرانند، نباید از هیدروتراپی استفاده کنند.

 

آب درمانی(هیدروپاتی) یعنی درمان امراض به وسیله آب

از زمانی که به یاد می آید، هم قبایل بدوی و هم ملل متمدن آب را برای درمان به کار می گرفتند. حتی حیوانات وحشی و اهلی دریافته اند، زمانی که بیمار می شوند، باید آب بیاشامند. مصرف صحیح آب نه تنها تندرستی ما را حفظ می کند، بلکه در صورت از دست رفتن تندرستی یا بروز اختلال در آن از طریق پاکسازی مواد زاید از بدن، آن را باز می گرداند.

* طبقه بندی آب از نظر درجه حرارت

آب خنک تر از دمای بدن (۳۷ درجه)، اثربرانگیزنده، خنک کننده و محرک دارد. – آب گرم تر از بدن، تقویت کننده، نیرو بخش و قدرت آفرین است.

– آبی که داغ است آرامش به وجود می آورد و دردها را مرتفع می سازد، ولی ایجاد خستگی مفرط مینماید.

– آبی که اندکی از درجه حرارت بدن پایین تر است، یعنی آب ولرم (۲۷ تا ۳۲ درجه) یا آب نه سرد و نه گرم (۳۲ تا ۳۵ درجه) همیشه سودمند است و برای مصارف عمومی مناسب است.

* چهارچوب نظری آب درمانی

نظریه اساسی و اصول هیدروپاتی را می توان به قرار زیر تشریح کرد:

ناخالصی های بدن، علت تمام بیماری هاست !

درد، آوای طبیعت است که به مغز هشدار میدهد که پناهگاه عضو، مورد تهاجم دشمن قرار گرفته است و برای دفع میهمان ناخوانده یاری می طلبد. داروهای شیمیایی زهرآگین در چنین مواردی صرفا بیماری را کنترل می کنند، ولی نمی توانند علت را مرتفع سازند. این داروها متعاقبا صدمات شدیدتری عارض می کنند.

طبیعت درمان دهنده بزرگی است. بنابراین تمهیدات ما در گروی همکاری با طبیعت، در پاکسازی زواید از طریق مصرف داخلی و خارجی آب است که سالم ترین، مطمئن ترین و بی آزارترین پاک کننده است.

بدن انسان سالم بیش از ۶۰ درصد آب دارد که درجه حرارت آن ۳۷ درجه سانتی گراد است. بدن روزانه مقداری آب از طریق پوست، شش ها، کلیه ها و رودهها دفع می کند و برای اینکه در تندرستی باقی بماند، باید مقداری آب خالص را از راه غذا و آشامیدنی به بدن برسانیم. برای آنکه تندرستی را حفظ کنیم، همیشه باید غریزه طبیعی را به منزله راهنما قرار دهیم. .

علت اولیه تمام بیماری ها، باقی ماندن مواد مرضی در سیستم بدنی است. باکتری ها از این مواد زاید تغذیه می کنند. هیچ گونه باکتری در خون خالص اکسیژن دار و در مکانی که این مواد زاید یافت نمی شوند، نمی تواند رشد کند. بیماری های مزمن در اثر تجمع این مواد مرضی در بعضی از مناطق بدن که بنا به دلایلی ضعیف تر از بقیه اعضا در دفع مواد زاید است، مانند ریه، کبد با کلیه به وجود می آیند که این مواد زاید سبب تضعیف و تخریب عضو گرفتار می شوند. تمهیدات ما در علاج بیماری حاد یا مزمن باید کمک به طبیعت در خروج این مواد زاید از بدن باشد که عملکرد اعضا را مختل می کند و این کار نباید با س موم یا تزریق مواد بیگانه در سیستم باشد که حالت بیماری را مشکل تر می سازد، پس آنگاه طبیعت با ناخالصیها می ستیزد و موادی که برای بدن لازم نیست از بدن دفع می کند.

* ما به وسیله آب می توانیم :

– هضم غذا را در بدن خود بهبود بخشیم.

– اجابت مزاج خود را فعال سازیم.

– جریان ادرار را منظم کنیم

– پوست را پاک کنیم و منافذ را برای تعریق باز نگه داریم.

– تعریق را کم کنیم، وقتی که بیشتر از حد باشد.

– خواب طبیعی و سالم داشته باشیم.

– درجه حرارت را به هنگام تب کم کنیم

– درجه حرارت را در شرایط لرز زیاد کنیم.

– جریان خون را تسریع نماییم

– التهاب و احتقان را در هر جای بدن کاهش دهیم.

– از چرکی شدن هر قسمت ملتهب جلوگیری کنیم

– در هنگام بیماری تشنگی را مرتفع سازیم

-تمام ضایعات مثل زخم، بریدگی، سقوط، شکستگی، سوختگی و … را ترمیم کنیم

– درد را به شیوه های طبیعی، بدون اثرات ناگوار شایع داروهای سمی آرام کنیم

– به طبیعت در ریشه کن ساختن ناخالصی ها، سموم و ساز بدن کمک برسانیم

– آسیب های کبد، یرقان، سنگ صفرا، یبوست، قولنج، کهیر، چاقی و بیماری های تحلیل برنده را شفا بخشیم

– اختلال در آشامیدن، تپش قلب، روماتیسم، نقرس، ضعف جنسی و … را بهبود نماییم

– بیماری هایی از قبیل گال، کورک و دمل، کیست سرطان، زخمهای خورنده، خنازیر، لوپوس، سل، جذام و … را التیام دهیم.

– از افراد ضعیف و خسته مراقبت کنیم و آنها را با طراوت و سرپا نگه داریم.

* موارد احتیاط

آب های خنک تر را برای مدت زمان کوتاه تری باید به کار برد. وقتی که بدن خشک می شود، نباید آب سرد را به مصرف داخلی رساند.

در کم خونی ها، درجه حرارت پایین، سیانوز و در خلال عادات ماهانه در افراد حساس، آب درمانی توصیه نمی شود.

آب گرم را نباید در افراد ناتوان که احساس کوفتگی می کنند، یا مستعد غش و ضعف هستند، یا آنهایی که مستعد گرمازدگی می باشند و یا در سکته به مصارف داخلی و خارجی بدن رساند.

آب ولرم، نه سرد و نه گرم، در درمان اغلب بیماری ها موثر است، به شرط آنکه توسط پزشکی مجرب در زمینه آب درمانی تجویز شده باشد.

آب دارای مواد معدنی اولیه و ناخالصی یا آغشته به رادیوم و … را نباید برای مصارف آشامیدنی به کار برد.

(رضا ملازینل)