غواصی

غواصی فنی

اصطلاح غواصی فنی را نخستین بار مایکل مندونو که سردبیر مجله غواصی آکواکورپس بود بکار گرفت.

اما مفهوم اصطلاح غواصی فنی درگیر شدن غواصان در برخی فعالیت های غواصی ست که معمولا فراتر از محدودیت های مجاز غواص تفریحی برشمرده می کردند به عنوان مثال در غواصی فنی برای رسیدن به عمق دلخواه غواصان از محدوده مجاز عمق ۴۲ متر فراتر می روند.

غواصی فنی که گاهی به عنوان غواصی تکنیکال نامیده می شود، غواصی است که بیش از غواصی تفریحی نیاز به آموزش های پیشرفته، تجربه گسترده، تجهیزات تخصصی و اغلب تنفس گازهای دیگر تنفسی غیر از هوا و یا نایتروکس دارد.

تعریف غواصی فنی

برخی از اختلاف نظرهای حرفه ای در این میان وجود دارد. تا همین اواخر استفاده از نایتروکس در غواصی، غواصی فنی در نظر گرفته می شد، اما برخی می گویند که غواصی فنی هر نوع از غواصی است که ریسک بالاتری نسبت به غواصی تفریحی دارا است.

با این حال، برخی از مدافعان معتقدند که باید به غواصی که به درون محیط های سرپوشیده نفوذ می کند باید غواص فنی اطلاق کرد و برخی دیگر به دنبال تعریف غواصی فنی صرفا در محدوده غواصی مورد نیاز به برداشت فشار هستند.

به هر حال حتی کسانی که در تعاریف گسترده ای از غواصی فنی به توافق نظر رسیده اند، ممکن است در تعریف مرزهای دقیق میان غواصی فنی و تفریحی اختلاف نظرهائی داشته باشند.

یکی از مواردی که براساس آن و به طور کلی توافق شده آن است که هر غواصی که در آن پارامترهایی مانند وجود سقف بالای سر مانع از امکان بالا آمدن عمودی امن و صعود مستقیم به سطح آب گردد باید خارج از محدوده غواصی تفریحی در نظر گرفته شود. بنابراین غواصی در چنین محیط هائی نیاز به آموزش های تخصصی همراه با صدور گواهینامه های پیشرفته دارد که شامل موارد زیر می باشد:

–  غواصی های نیازمند به برداشت فشار که در آن جذب گاز نیتروژن در بافتهای بدن غواص مانع صعود امن و مستقیم و بدون توقف برداشت فشار می گردد

–  غواصی در غار، آبهای یخ زده و یا کشتی های غرق شده که نفوذ در محل مورد نظر مانع صعود مستقیم به سطح می گردد.

PADI * انجمن مربیان حرفه ای غواصی که بزرگترین آژانس اموزشی غواص تفریحی در جهان است، غواصی فنی را اینگونه تعریف می کند.

نوعی دیگر از غواصی که در آن غواصان نیاز به آموزش های خاص داشته و فراتر از محدودیت های تفریحی غواصی می کنند. غواصی فنی بیشتر به عنوان فعالیتی است که شامل یک یا بیشتر از موارد زیر می گردد: غواصی فراتر از عمق ۴۰ متر نیاز به توقف در مرحله رفع فشار غواصی در محیطهای سرپوشیده فراتر از ۴۰ متر خطی از سطح و یا استفاده از مخلوط های گازی متعدد .

NOAA * سازمان ملی اقیانوسی و جوی غواصی فنی را اینگونه تعریف می کند:

غواصی فنی واژه ای است مورد استفاده برای توصیف تمامی روش های غواصی که بیش از محدودیت های تحمیل شده بر عمق و یا زمان غوطه وری غواصی تفریحی اعمال می گردد. غواصی فنی اغلب مستلزم استفاده از مخلوط گاز ویژه تنفسی به غیر از هوای فشرده است. نوع مخلوط گاز استفاده شده با در نظر گرفتن حداکثر عمق، یا طول زمانی که غواص در نظر دارد در زیر آب باقی بماند تعیین می شود در حالی که بیشترین عمق توصیه شده برای غواصی تفریحی ۴۰ متر است، غواصان فنی ممکن است در محدوده میان ۵۰ تا ۱۱۰ متر گاهی اوقات حتی عمیق تر خواصی کنند.

در غواصی فنی تقریبا همیشه نیاز به یک یا چند توقف اجباری رفع فشار پیش از بالا آمدن به سطح دارد و پس از صعود غواص نیازمند مراقبت های خاصی است.

عمق

در غواصی فنی ممکن است غواصی در عمقی عمیق تر نسبت به محدوده ۴۰ متری و یا غواصی در محیطی سریسته بدون هیچ دسترسی مستقیم به سطح و یا نقود تور طبیعی انجام گردد. چنین محیط هایی ممکن است شامل غارهای آب شیرین و آب شور و درون کشتی های غرق شده باشد. در بسیاری از موارد غواصی فنی نیاز است تا غواص برای رفع فشار برنامه ریزی نموده و در طول صعود به سطح تعدادی توقف برداشت فشار داشته باشد.

همچنین غواصی فنی و تنفس هوا در عمق های زیاد می تواند اختلالاتی مانند بی حسی و خواب آلودگی نیتروژن نارکوسیس که به طور معمول در عمق ۳۰ متری یا بیشتر بروز نموده و یا خطر مسمومیت اکسیژن بر اساس بالا رفتن فشار نسبی اکسیژن در مخلوط تنفسی را افزایش دهد. به همین دلیل در غواصی های فتى اغلب از مخلوط های دیگر تنفسی استفاده می گردد.

این عوامل باعث افزایش سطح ریسک شده و نیاز به آموزش های لازم را برای غواصی فنی به مراتب فراتر از آنچه که مورد نیاز برای غواصی تفریحی است می نماید. این یک تعریف نسبتا محافظه کارانه از غواصی فتی است.

عدم توانایی صعود به طور مستقیم

در غواصی فنی با معادل آن ممکن است غواصی در محیط هائی که در آن خواص باخیال راحت نمی تواند به طور مستقیم به سطح بازگردد انجام شود و یا به علت نیاز به رفع فشار ملزم به توقف های اجباری برداشت فشار گردد. در این شکل از غواصی اتکای بسیار بیشتری بر تجهیزات غواصی و آموزش غواصی شده چرا که غواص باید تا زمان ایمن صعود در زیر آب باقی بماند.

توقف برداشت فشار

غواص در پایان هر غوص طولانی با عمیق ممکن است نیاز به انجام توقف برداشت فشار برای جلوگیری از بیماری تراکوردانی داشته باشد. زیرا گازهای بی اثر در سوخت و ساز بدن در گازهای تنفسی غواص، مانند نیتروژن و هلیوم به بافت های بدن زمانی که تحت فشار بالا هستند در طول مرحله عمیق غواصی به هنگام استنشاق جذب بافت ها می گردند. این گازهای حل شده را باید به آرامی از بافت های بدن و با “توقف” در اعماق مختلف در طی صعود به سطح آزاد نمود. در سال های اخیر، غواصان فنی به خطرهای تهدید کننده با افزایش عمق پی برده اند و از توقف های برداشت فشار برای کاهش خطر تشکیل حباب قبل از صعود به سطح با استفاده از الگوهای علمی برداشت فشار مانند الگوی مدرج کاهنده حباب که از روش های سنتی  جدول های غواصی بسیار ایمن تر و کارآمدتر است ، بهره می برند .

غواصان فنی مخلوط های گازی تنفسی مانند نایتروکس را در قسمت شروع وپایان غوص تنفس می کنند. برای جلوگیری از حالت بی حسی و خواب آلودگی نیتروژن در حالی که در حداکثر عمق قرار دارند، از تری میکس که در آن هلیوم به جای نیتروژن در مخلوط تنفسی غواص گنجانده شده است استفاده می کنند و سپس در طی توقف رفع فشار در آب های بسیار کم عمق از اکسیژن استفاده می شوند سقف فیزیکی وجود فضای سرپوشیده و عدم امکان رسیدن مستقیم به سطح در فعالیت های زیر سقف فیزیکی بوجود می آورند.

•     غواصی غار – نفوذ و غواصی درون غارها
•     غواصی عمیق – غواصی در عمق های بسیار زیاد
•     غواصی در آب های یخ زده – غواصی در زیر سطوح یخ
•     غواصی در کشتی های غرق شده – غواصی به درون بدنه کشتی های غرق شده

غواصی با لوله تنفس

غواصی با لوله ی تنفس شنا بر روی سطح و یا از میان آب با استفاده از ماسک غواصی، کفش غواصی و لوله ای تو خالی به نام اسنورکل (لوله های که به شما کمک می نماید تا در زیر آب تنفس نمایید) می باشد. این رشته یک فعالیت تفریحی محبوب میشود و با توجه به طبیعت سادهی آن از جذابیت برخوردار می باشد. شما می توانید مرجان ها و حیات را در زیر آب بدون هرگونه آموزش و تجهیزات مثل غواصی با دستگاه دمزونی مشاهده نمایید. ورزش های آبی مانند راگبی زیر آب، ماهی گیری با نیزه و هاکی زیر آب با استفاده از تجهیزات اسنورکل به انجام می رسند .

غواصی آزاد

غواصی آزاد تمرین دادن بدن به مدتی طولانی در زیر آب و بدون استفاده از هر گونه تجهیزات غواصی می باشد. نکته این کار در نگه داشتن نفس در زیر آب و جستجوی جهان زیر آب می باشد. هدف این رشته به چالش کشیدن خود و سنجش محدودیت و از این رو بهبود بخشیدن به توانایی های خود و کاستن از محدودیت ها می باشد.

غواصی با دستگاه دمزنی – اسکوبا

این ورزش نوعی از غواصی در زیر آب با استفاده از دستگاه دمزنی که معمولا شامل یک شلنگ هوا، دهان گیر، تنظیم کننده دهنه و یک مخزن هوا – برای تنفس در زیر آب – می باشد. غواصی با دستگاه دمزنی ورزشی بسیار محبوب می باشد و به دلایل بسیاری به انجام می رسد که شامل: غواصی تفریحی، غواصی علمی، غواصی تجاری، غواصی حرفه ای و غواصی خدمات عمومی می باشد. در ادامه با لوازم غواصی اسکوبا آشنا می شوید.

ماسک MASK

برای شفاف دیدن در زیر آب بایستی از ماسک استفاده شود. ماسک فضای محدودی از هوا بین چشم غواص و آب ایجاد می کند و باعث می شود به طور واضح و شفاف دیده شوند. جنس ماسک از لاستیک نئوپرین و لاستیک ضد حساسیت سیلیکون است و شیشه ای با قابلیت تحمل فشار زیاد و ایمن دارد. دارای جای بینی برای یک نواخت کردن فشار هوای داخل گوش میانی می باشد. همچنین یک بند لاستیکی از جنس ماسک دارد که اندازه آن با دست قابل تنظیم است.

نوع دیگر غواصی با تغذیه از سطح است. در این نوع غواصی که بیشتر در خدمات غواصی صنعتی کاربرد دارد، گازهای تنفسی از طریق شلنگی به نام بند ناف، از سطح به غواص انتقال پیدا می کند. تغذیه از سطح اغلب از یک کشتی پشتیبان غواصی و گاهی اوقات، به طور غیرمستقیم غواصی ارائه می شود. غواصان تغذیه از سطح، همیشه نیازمند پوشیدن کلاه و یا ماسک های غواصی هستند که صورت را کامل پوشش می دهند. غواصی اشباع، روشی است که اجازه می دهد غواصان صنعتی در ارتباط با کار در عمق به مدت چند روز یا چند هفته باقی بمانند. این نوع غواصی اجازه می دهد تا از نظر اقتصادی کار بیشتری انجام شده و ایمنی افزایش یابد. در این نوع غواصی پس از اتمام کار در آب، غواصان در زیستگاه خشک و تحت فشار در زیر آب و یا محفظه های فشار بر روی عرشه یا سکوهای پشتیبانی به استراحت می پردازند. در پایان این نوع غواصی برداشت فشار، ممکن است روزهای بسیاری طول بکشد.

لوازم اسنور کلینگ    Snorkelling Equipment

امروزه جلیقه اسنورکلینگ که از جلیقه اسکوبا بسیار سبک تر و کم حجم تر میباشد، راحت تر در بازار تهیه می شود. این جلیقه در گردن جای می گیرد و با بندها و هارنس مخصوص سگکی در جلو بدن دارد که سریع وصل و به موقع نیز جدا می شود.

این جلیقه برای آب های کم عمق ساخته شده و شناوری لازم را جهت مشاهده کردن کف دریا در زمانی که غواص از داخل اسنورکل تنفس می کند به او می دهد. در این مدل همواره یک لوله جهت شناوری مثبت و منفی وجود دارد. در آخرین مدل آن نیز یک کپسول وجود دارد که با باز کردن شیر کپسول امکان شناوری مثبت را برای غواص به وجود می آورد. امکان شارژ و یا تعویض این کپسول پس از استفاده کامل وجود دارد.

کارد غواصی Knife

کارد یکی از وسایل ضروری در هنگام غواصی محسوب می شود. غواصان | برای محافظت خود در مقابل گیاهان دریایی با تورهای شناور و یا برای آگاه کردن غواص همیار (با زدن کارد به مخزن هوا و ایجاد صدا) در زیر آب از کارد غواصی استفاده می کنند. کارد بایستی به اندازه کافی سنگین باشد تا شناور نشود همچنین باید دسته راحتی برای استفاده داشته باشد او نیز به انداره کافی تیز و برنده باشد .

کارد باید همیشه در جای مناسب قرار بگیرد و فقط در صورت لزوم به کار برده شود . استفاده غیر ضروری از کارد در ساحل باعث کندی تیغه آن می شود.

شناور سطحی با علامت پرچم غواصی Surfase Marker Buoy

شناور سطحی بخشی از لوازم ایمنی غواص می باشد و نشانه وجود غواص در زیر آب است. طبق قوانین غواصی در اکثر کشورها پرچم هایی به رنگ آبی و سفید وجود دارد که به نام A FLAG شناخته می شوند و نشان دهنده محل غواصی غواصان در زیر آب هستند و این یک مفهوم بین المللی است بدین معنی که در زیر آب غواصانی دارم و اگر شناوری در س طح می خواهد از کنار من عبور کند باید با سرعت کم و رعایت فاصله ایمنی (حداقل به شعاع ۵۰ تا ۱۰۰ متر) عبور کند. همچنین پرچم مستطیل شکلی با ابعاد ۴۶×۲۸ سانتی متر به رنگ قرمز و با خطی سفید در قطر یکی دیگر از این پرچم هاست.

کیف لوازم Bag بهتر است برای لوازم و تجهیزات سنگین غواصی کیفی ضد آب ، با دوام، و در اندازه ای بزرگ داشته باشید تا هنگامی که در قایق هستید لوازم غواصی را در آن بگذارید، زیرا لوازم هنگانی که لوازم در کیف هستند سریع تر خشک می شوند ؛ اما متأسفانه این نوع کیف ها کمتر در بازار یافت می شوند.

غواصی

غواصی علاوه بر اینکه کاربردهای صنعتی، پژوهشی و نظامی دارد، برای ورزش و تفریح هم انجام میشود. امروزه ورزش غواصی و غواصی تفریحی به صورتی همگانی درآمده و به شکل گسترده ای در بسیاری از کشورهای جهان فعالیتی مفید، مفرح، لذت بخش ونیز منبع درآمد در صنعت اکوتوریسم شده است. تنفس زیر آب با استفاده از هوای فشرده تاریخچه ای کوتاه دارد. اما غواصی در دریا و سفر به عمق دریا از دیرباز توسط بسیاری از ملل جهان انجام می شده است.

غواصی روش های زیادی دارد. یکی از روش های غواصی آزاد است که ورزشی بسیار سنگین و فرح بخش به شمار می رود. در این ورزش اولین هنر غواص، استفاده صحیح از ششها در تنفس صحیح و حمل هوای کافی در غواصی است. در واقع این ورزش در نوع خود از قدیمی ترین ورزش های آبی جهان شناخته میشود. در ابتدا این ورزش برای جستجوی مروارید در سطح دریا مورد استفاده قرار می گرفته ولی بعد پا به عرصه ورزش حرفه ای گذاشته و باشگاه های ویژه ای برای این کار به وجود آمدند. در حدود چهار هزار سال پیش در دریای مدیترانه اشخاص برای خارج کردن دانه های مروارید و یافتن صدف های مروارید دار، به اعماق مدیترانه شیرجه می رفتند و دقایقی چند را تنها با تکیه بر هوای ذخیره شده در ششهای خود به جستجو برای مروارید می پرداختند. اما این پدیده در حقیقت یک پایه و اساس علمی هم دارد، چرا که بدن در زیر آب با شرایط تازه ای مواجه میشود که در نتیجه قلب، سیستم گردش خون و عضلات انسان همگی به گونه ای عمل می کنند تا اکسیژن را در بدن ذخیره کنند. غواصی آزاد ورزشی پر رمز و راز است که به خصوص طی پنجاه سال گذشته توجه پژوهشگران و اهل علم را به خود جلب کرده است.

در دهه پنجاه میلادی پزشکان به غواصان آزاد هشدار دادند که در عمق بیشتر از ۵۰ متر نگه داشتن نفس مساوی با مرگ است، چرا که فشار آب در چنین عمقی باعث میشود قفسه سینه و دنده ها مانند کاغذ مچاله شده در دست انسان، در هم شکسته شوند اما امروز مشاهده می کنیم که غواصان آزاد به عمق ۲۰۰ متری هم می روند. جالب است بدانید که این عمق حتی از عمقی که زیر دریایی ها در جنگ جهانی دوم توان رسیدن به آن را داشتند، بیشتر است. آنچه باعث پیشرفتهای اعجاب انگیز در این ورزش و تواناییهای غواصان شده، تحقیقات درخشان فیزیولوژی است که جمعی از پدیده های مختلف در رابطه با آب را در بدن کشف کرده است. تجهیزات مورد نیاز این ورزش یک جفت باله های غواصی (فین)، ماسک غواصی و لوله تنفس بر سطح آب (استور کل) است.

یکی از دیگر روش ها، غواصی با تجهیزات تنفسی زیر آب یا غواصی اسکوبا است. در این روش غواص با همراه داشتن هوای فشرده تنفسی که درون سیلندر غواصی ذخیره شده به زیر آب رفته و غواصی می کند.

غواصی با سیستم اسکوبا مدار باز نوع دیگر غواصی است. سیستم های اسکوبای مدار باز، سیستم های تنفسی هستند که بازدم غواص را درون آب تخلیه می کنند. غواصی با سیستم های مداربسته تنفسی نوع دیگری از این رشته است. سیستم های مدار بسته تنفسی، به گونه ای ساخته شده اند تا قابلیت پالایش بازدم غواص را داشته و بازدم او را با حذف دی اکسید کربن و افزودن اکسیژن برای تنفس دوباره آماده کنند.

(رضا ملازینل)