امنیت در آب

شنا برای تندرستی

برای اینکه بتوانید از شنا کردن لذت بیشتری ببرید کارشناسان بهداشت محیط به شما توصیه کرده اند که از استخرهایی استفاده کنید تا سلامت شما را به مخاطره نیندازد. آب محیطی عالی برای رشد میکروب ها، انگل ها و قارچ ها می باشد و اگر نکات بهداشتی و ایمنی در استخرها رعایت نشود چه بسا باعث بیماری های پوستی، چشمی، گوارشی و … می شود.

* آب استخر:

مهمترین جزء هر استخر آب آن می باشد. هر استخر باید مجهز به سیستم تصفیه ی آب و کلرزنی آشامیدنی باشد. میزان کلر و PH آب استخر به طور مرتب توسط متصدیان باید کنترل شود.

PH آب استخر ۸- ۷/۲ و کلر باقیمانده ی آن mg/ lit  ۱/ ۵ – ۳ باشد. رعایت نکاتی مانند دوش گرفتن قبل از شنا و استفاده از حوضچه برای ضدعفونی پای شناگران قبل از شنا در پیشگیری از آلودگی آب استخر مهم است همچنین باید شیب دیواره ی استخر طوری باشد تا آب سرریز شده ی استخر مجددا به داخل استخر برنگردد.

* ظرفیت استخر:

طبق آئین نامه بهداشتی استخرها، فضای مورد نیاز برای هر شناگر 2  m۱/۵ و در استخرهای آموزشی2 m۱/ ۸ می باشد.

* آب استخر

درجه ی حرارت فضای داخل استخر سرپوشیده باید ۲۵ درجه سانتیگراد و از هوای اطراف ۵ درجه گرم تر باشد و یا یک درجه سردتر از آب استخر باشد. ولی در استخرهای روباز کنترل دما امکان پذیر نیست.

* عوامل میکروبی

بسیاری از عوامل میکروبی، قارچی و انگلی می تواند از طریق آب استخر منتقل شود. بنابراین دقت در کارکنان استخرها برای آشنایی با این بیماری ها ضروری است. بسیار مشاهده می شود فردی پس از شنا دچار بیماری های پوستی شده است. خصوصا خانم ها حتما باید دقت بیشتری داشته باشند چون آسیب پذیرترند.

* بیماری های میکروبی

انواع بیماری های اسهالی، عفونت های میکروبی پوست، گوش و دستگاه تنفس با شنا ارتباط دارند. اما اسهال یکی از شایع ترین آنهاست.

میکروب های عامل آن از مدفوع انسان یا حیوان وارد آب می شوند و علی رغم تأثیر کلر در کشتن میکروب ها این ماده آب را استریل نمی کند. بنابراین توصیه می شود اگر فردی دچار اسهال است وارد آب نشود زیرا حتی بدون دفع هم میکروب های اسهالی می توانند وارد آب شوند.

فردی که دچار اسهال است تا دو هفته پس از بهبودی نیز نباید در استخرهای عمومی، شنا کند. به کودکان توصیه شود آب استخر را نبلعند. شستشوی با آب و صابون در مورد کودکان باید انجام شود و در طول مدت شنا نیز به تناوب توسط والدین به دستشویی برده شوند. البته این در مورد کودکان سالم می باشد و کودک اسهالی به هیچ وجه نباید وارد آب استخر شود.

ویروس های شناگران

بیماری های ویروسی گوناگونی از طریق آب استخر منتقل می شوند که عفونت ویروسی چشم که معمولا آدنوویروس ها عامل ایجاد آن می باشند در استخرها شایع است.

در این حالت علاوه بر قرمزی، اشک ریزش و خارش چشم که عده ای آن را به علت کلر آب می دانند و اهمیتی به آن نمی دهند، علائم عمومی مانند تب، تهوع، استفراغ و تورم غدد لنفاوی دیده می شود.

از جمله بیماریهای ویروسی دیگر مولوسکوم کنتاژیوزوم می باشد که از طریق آب یا حوله منتقل می شود و این بیماری به صورت جوش های برجسته و متعدد در کودکان دیده می شود که خود به خود نیز برطرف می شود. ویروس های تبخال، فلج اطفال و زگیل هم می تواند از طریق آب استخر منتقل شود.

ویروس هپاتیت A نیز به همین طریق می تواند منتقل شود ولی در مورد ویروس هپاتیت B هنوز اتفاق نظر وجود ندارد.

* انگل ها:

گاهی بیماری های انگلی مانند اکسیور (کرمک) از کودکان به آب استخر وارد شده و یک نوع آن تا ۸-۶ ماه در آب استخر می ماند و به داروهایی که به طور معمول جهت این بیماری استفاده می شود مقاومت نشان می دهد و به سادگی درمان نمی شود و می تواند افراد درون استخر را مبتلا نماید.

یک نوع آمیب هم می تواند هنگام شنا کردن از راه بینی خود را به سیستم عصبی برساند و موجب عفونت های مغزی شود البته امکان این اتفاق در آب استخرها بسیار کم است اما شنا در برکه ها احتمال این بیماری را به شدت افزایش میدهد. یکی دیگر از بیماری های انگلی آمیب تریکومونیازیس می باشد که از طریق آب منتقل شده و ایجاد عفونت های مقاربتی می کند.

* بیماری های قارچی

قارچ ها خصوصا به علت محیط مرطوب استخرها مستعد رشد و نمایان شدن هستند. البته قارچ در بدن فرد وجود دارد و محیط مرطوب استخر فقط باعث نمایان شدن آن و بروز بیماری می شود.

جالب اینجاست در استخرهای روباز که بدن با آفتاب برنزه می شود در قسمتی از پوست که بیماری قارچی وجود دارد برنزه شدن اتفاق نمی افتد پس در استخر روباز هم بیماری قارچی بدین ترتیب نمایان می شود.

* قارچ کف پا (تینه آپدیس):

این قارچ پوستی روی کف پا و کناره های پاشنه و پنجه ی پا رشد می کند. به علت اینکه معمولا شناگران با پای برهنه در محیط استخر راه می روند به آسانی قابل انتقال به دیگران است.

علائم آن شامل لکه های قرمز یا قهوه ای همراه با پوسته پوسته شدن و گاهی ایجاد تاول در محل می باشد که با درمان های رایج موضعی ضد قارچ می توان این مشکل را برطرف کرد.

Xerosis یا پوست خشک شناگران :

علت این پدیده حل شدن و از بین رفتن تدریجی چربی محافظ پوست است که منجر به کاهش رطوبت لایه ی شاخی پوست شده و ایجاد پوست خشک، خارش دار و پوسته پوسته شده را می کند.

برای رفع این مشکل می توان زمان کمی با آب ولرم دوش گرفت و از لوسیون های چرب کننده قبل از شنا در نواحی حساس استفاده کرد.

عوامل بیماری زا از پوست افراد مبتلا، در آب استخر رها شده و می توانند موجب آلودگی دیگر شناگران شوند. برخی افراد مقاومت ذاتی در برابر عوامل قارچی دارند اما افرادی مستعد به این بیماریهای قارچی هستند، مانند دیابتی ها و افرادی که بیماری هایی مانند ایدز، کم خونی و لوپوس دارند یا از داروهای شیمی درمانی و کورتون استفاده می کنند.

شایع ترین این بیماری های قارچی تینه آورسیکالر است که توسط قارچ مالاسزیافورفور ایجاد می شود. این قارچ در حالت عادی در بدن انسان زندگی می کند اما فقط بعضی افراد مستعد ابتلا به این بیماری هستند. این بیماری به صورت لکه های سفید، قهوه ای تیره، قهوه ای روشن و … دیده می شود. خارشی خفیف تا متوسط دارند که این خارش با گرما تشدید می شود.

رنگ آن بعد از حمام کردن کمی روشن تر شده ولی بتدریج به رنگ قبلی خود برمی گردد. می تواند از موی سر به تمام بدن پخش شود و تا مدت ها نیز باقی بماند ولی به درمان به خوبی پاسخ می دهد.

قارچ دیگر کاندیدیا آلبیکنس می باشد که مخمری سفید رنگ است و در نواحی چین دار بدن مانند لای انگشتان، زیر بغل و کشاله ی ران ایجاد خارش شدید و پوسته پوسته شدن می کند. اگر بعد از خروج از استخر به دقت خود را خشک نکنید احتمال ابتلا به قارچ افزایش می یابد ولی به درمان به خوبی پاسخ می دهد.

خطرات کلر

گاهی کلرزنی نامناسب باعث بیماری های پوستی می شود. به طور مثال کلر زیاد آب می تواند باعث ریزش مو و مستعد شدن فرد به عفونت های چشمی شود. هنگامی که فردی وارد استخر می شود لایه ی شاخی پوست شروع به جذب آب حاوی کلر می کند.

کلر به پروتئین های پوست واکنش نشان می دهد و باعث می شود که سلول های لایه ی شاخی پوست، کارایی خود را از دست بدهند. افراد با پوست خشک و حساس در تماس با کلر آب دچار قرمزی، خشکی و در موارد شدیدتر خارش بدن می شوند. بیمارانی که دچار اگزمای آتوپیک هستند اگر به طور مرتب از استخر استفاده کنند.

دچار افزایش خارش پوست می شوند. کلر می تواند باعث تحریک، خارش، سوزش و التهاب چشم شود که این خود می تواند فرد را مستعد به عفونت چشم کند.

برنزه کردن پوست

یکی از روش هایی که جدیدا مرسوم شده است برنزه کردن پوست در استخرهای روباز با آفتاب و در استخرهای سرپوشیده با اشعه های مصنوعی است.

تحقیقات نشان داده برنزه کردن و آفتاب سوختگی و عوارض آن مانند تاول زدن و سوختگی پوست در دفعات زیاد و طولانی مدت احتمال سرطان های پوستی را زیاد می کند. توصیه میشود در هنگام شنا حتما از کرمهای ضد آفتاب مقاوم در برابر آب استفاده کنند و هر سه ساعت یک بار نیز آن را تجدید کنند.

بنابراین توجه داشته باشید بزرگترین خطر ناشی از آفتاب برای شناگران در استخرهای روباز آفتاب سوختگی نیست بلکه امکان ابتلا به سرطان های پوستی است . از آنجایی که سطح آب، نور خورشید را منعکس می کند میزان اشعه ی مضر خورشید در کنار استخر چند برابر می شود که بیماری هایی مانند کک و مک، قرمزی، خشکی پوست و آفتاب سوختگی را در افرادی که کنار استخر هستند نسبت به آنهایی که در داخل آب هستند چند برابر بیشتر می کند.

کرم های ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ و در برابر آب مقاوم باید استفاده شود. و مشکلات شایع پوستی دیگر در شناگران .

التهاب پوست در اثر پوشیدن لباس شنا :

پس از یک روز طولانی استفاده از ما بوی تنگ و مرطوب و چسبان، این حالت اتفاق می افتد. میکروب هایی مانند استرپتوکوک و استافیلوکوک طلایی می توانند ایجاد فولیکولیت و توده های عمقی ملتهب و سفت در ناحیه ی باسن کند.

آب داغ

 در کسانی که از جکوزی با لوله های آب داغ استفاده می کنند در نواحی تماس داده شده با آب داغ دانه های برجسته ی قرمز رنگ یا چرکی ایجاد می شود که عامل آن سودومونا آنروژیناز می باشد که البته خود به خود و ظرف مدت ۷ تا ۱۰ روز خوب می شوند. این برجستگی ها می تواند در پاشنه پای بچه ها نیز ایجاد شود البته می توان از درمان های حمایتی و ضد خارش استفاده کرد.

افزایش مس در آب :

گاهی ممکن است شنا در آب استخر باعث سبز شدن موهای روشن شود که علت آن افزایش میزان مس موجود در آب می باشد. اسیدی بودن آب استخر مس موجود در لوله های آب را حل کرده باعث افزایش مس آب و تغییر رنگ موهای روشن و رنگ کرده می شود.

شنا کردن در آب سرد :

شنا کردن در آب سرد باعث شادابی و افزایش اشتها می شود و ممکن است وزن را بالا ببرد. محققان دانشگاه فلوریدا اعلام کرده اند شنا کردن در آب سرد ۴۴٪ بیشتر از آب گرم کالری مصرف می کند. پس می توان با کنترل تغذیه و شنا در آب خصوصا آب سرد وزن بدن را متعادل نگه داشت.

شنا کردن در آب سرد باعث شادابی و افزایش اشتها می شود و ممکن است وزن را بالا ببرد.

رعایت نکاتی مانند دوش گرفتن قبل از شنا و استفاده ازحوضچه برای ضدعفونی پای شناگران قبل از شنا در پیشگیری از آلودگی آب استخر مهم است.

(رضا ملازینل)