مربی شنا

منطقی مورد نظر چیست؟

اول، با توجه به این که هر تمرین، بخشی از یک برنامه جامع است، تمریناتی که به تنهایی و بدون تلفیق با سایر تمرینات انجام می شود، ارزش زیادی ندارد و در کل فرایند یادگیری شنا بی تأثیر است، حتی ممکن است از عملکرد مورد انتظار خیلی کم اهمیت تر باشد،

دوم، آیا انجام تمرینات برای رسیدن شناگر به حد مناسب و مورد انتظار مهارتها مناسب است؟ آیا این تمرینات عضلات را به قدرت مورد نیاز، فرم بدنی مطلوب و دامنه حرکتی استاندارد خواهد رساند؟

تمرینات باید بخشی از سیستم آموزشی و تربیتی شناگر باشد که با برنامه تکنیکی پیشرفته و مؤثری از آغاز تا پایان آموختن شنا و با عمل کردی مؤثر، شناگران را به سطح مناسب برای شرایط مسابقه برساند.

برای رسیدن شناگران به حد مطلوب، مربیان نیازمند توجه به عناصر کلیدی کنترل، دقت، ضرب آهنگ(ریتم) مناسب و هماهنگ بودن با الگوی حرکتی موردنظر دارند.

به منظور حصول نتایج مناسب، تمرینات باید به دقت ترتیب داده شود و موردنظارت قرار گیرد. علاوه بر این، در زمان آموزش و انجام این تمرینات باید تعداد شناگران نسبت به مربی کمتر از شرایط معمول باشد.

مربی و شناگران باید همواره این موضوع را مدنظر داشته باشند که حفظ موفقیت های به دست آمده تنها به مداومت در انجام تمرینات بستگی دارد.

مربیانی که تمرینات را در برنامه آماده سازی فراموش نمی کنند، معتقدند که عدم وجود شرایط ایده آل برای تمرینات موردنظر، باعث میشود تا نتایج دلخواه حاصل نشود.

چنان که سایر جنبه های تمرین یک “مدل” حاصل تلفیق نظرات ایده آل و توجه کامل به همراهی بین شناگر و مربی است. بنابراین لازم است که مربی از اصول کاربردی و تنظیم برنامه های تمرینی آگاه باشد و به شیوه ای مناسب از این تمرینات به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند.

واژه “تمرین” به مجموعه ای از تکنیکهای آموزشی و تجربیات مربی گری اطلاق می شود که عاملی برای شکوفایی استعدادها و افزایش توان بدنی شناگران در گستره ای وسیع است. پیشنهاد ما برای درک بهتر مطالب، این است که بحث تمرینات در چهار گروه جداگانه بررسی شود.

گروه اول تمرینات بهبود دهنده حرکات الگوها و تکنیکهای حرکتی برای بهبود حرکات از ابتدایی ترین تمرینات در یادگیری تا پیشرفته ترین آن برای مسابقات طراحی شده است

این تمرینات اساسا حاصل بسط و گسترش متدولوژی های آموزش شناست. بیشترین تمرکز تمرینات بهبود دهنده حرکات بر افزایش وجوه مثبت عملکرد مهارت هاست که در شرایط ایده آل به عنوان پیش نیاز برنامه های آموزشی اصلی و به منظور نهادینه کردن الگوهای صحیح حرکتی و به حداکثر رساندن تطابق حرکات شناگران با مدل موردنظر انجام میشود.

مفهوم تمرین عموما بر مجموعه ای از حرکت ها اطلاق می شود ، که به تدریج پیشرفته تر و تأثیرات آن بیشتر می شود. تمرینات، علاوه بر و افزایش قدرت سبب پیشرانی بدن درآب و کاهش مقاومت آن در مقابل آب می گردد.

برنامه بهبود حرکات، بخشی : از برنامه کلی افزایش توان بدنی شناگران محسوب می شود. شناگر باید در طول هر دوره تمرین، با حفظ کشیدگی بدن در مسافتی که با هر حرکت دست طی می کند، تمرکز تنوع پیشرفت در شنا به داشتن اطلاعات کافی از ویژگی های بدنی و حرکات موثر در افزایش نیروی پیشانی بدن بستگی دارد

هدف از تمریناتی که با استفاده از پدال دستی یا فین انجام می شود، تغییر س طح توان بدنی است. این تمرینات با تحریک اندامهای عصبی۔ عضلانی، قدرت بدنی را افزایش می دهد و الگوهای حرکتی بدن را بازسازی می کند.

به هرحال، این تمرینات به تنهایی مشکلات اصولی حرکتهای شنا را برطرف نمی کند و اصلاح ضعف های حرکتی نیاز به انجام تمرینات ویژه دارد.

گروه دوم تمرینات اصلاح حرکات دست تکنیکهایی که در این گونه تمرینات وجود دارد، تفاوت زیادی با مدل های طراحی شده موجود دارد. کارکرد این تمرینات، تصحیح خطاهای حرکت دست است که به شکل مؤثری باعث کاهش بازده بدنی شناگران می شود. این تمرینات نباید تنها به منظور تغییر فرم عضلات و زیبایی اندام انجام شود، بلکه رفع خطاهای حرکتی که دلیلی برای کاهش توان بدنی شناگران است،هدف اصلی انجام این تمرینات محسوب می شود.

مثال انجام حرکت غلط دست از قبیل انداختن آرنج به درون آب اهمیت بیشتری از کاهش نیروی پیشران در اثر باز بودن اندک انگشتان دست دارد.

سوال علمی مطرح شده در این زمینه، این است که آیا اصلاح حرکت دست از طریق بهبود راندمان سبب افزایش سرعت شناگر خواهد شد؟

به طور قطع، پاسخ مثبت است در غیر این صورت، شیوه آموزشی که از آن استفاده می شود باید مورد بازبینی قرار گیرد امثال مناسب در این زمینه تمرینی است که به عنوان ابزاری برای تصحیح حرکت دست استفاده می شود، کشیدگی و بسته نگه داشتن انگشتان دست، تمرین صحیحی است که شیوه افزایش سرعت در شنا را به شناگر می آموزد.

در حالت کشیدگی و بسته بودن انگشتان دست ، اگر برگشت بازوی شناگر زیاد طول بکشد، حرکت بدن در آب دچار اختلال خواهد شد، این مشکل با آموختن فرم صحیح حرکت شانه ها، مفاصل و رانها حل خواهد شد.

انجام دقیق و مناسب تمرینات انگشتان دست می تواند الگوی حرکتی جدیدی را برای رفع ایرادهای موجود حرکات دست ارائه کند، چنان که در تمرینات پیشرفته دیده میشود. در اینجا، روند آموزش گام به گام موردنظر است که سبب افزایش سرعت و حرکات کامل و صحیح دست به شکل مطلوب خواهد شد.

پیش از انجام تمرینات حرکات اصلاحی دست باید به پاسخ این سوال رسید که چرا حرکت دست شناگر مانع رسیدن به سرعت مطلوب است، آیا ضعفی در کشش عضلات دست وجود دارد یا مشکل اصلی، آسیب دیدگی و نیاموختن مهارت لازم است؟

گاهی ممکن است شناگر مشکلی داشته باشد که ارتباط چندانی با شنا ندارد. اما نباید از نظر دور داشت که وجود برخی مشکلات فرعی و به ظاهر نامرتبط در روند یادگیری شنا تأثیرات عمیقی دارد.

در واقع مربی باید مهارت لازم را برای تجزیه وتحلیل مسائل جسمی و روحی شناگر داشته باشد که د این امر در طراحی تمرینات اصلاحی حرکت دست، عنصری تأثیرگذار و قابل توجه است.  مربی باید با داشتن یک مدل حرکتی صحیح در ذهن، فرایند آموزش را کنترل کند.

در مثال بالا (تمرین کشیده وابسته نگه داشتن انگشتان دست) اگر انعطاف پذیری شانه، کم و عضلات کمر و شکم ضعیف باشد، عمل کرد موفقی در تصحیح خطاهای حرکتی دست حاصل نخواهد شد. بهترین نتیجه این تمرینات زمانی حاصل خواهد شد که پیش از انجام تمرینات اصلی، محدودیت ها و مشکلات شناگر در نظر گرفته شود.

علاوه بر مهارتهای سرعتی (نظیر کشش، فشار و چرخش)، وجود استرس نیز در زمان تمرین و شنا مؤثر است و ممکن است باعث اشتباهات ساختاری و اختلالات حرکتی شود.

شناگر در هنگام شنا، به طور طبیعی به تکنیکی روی می آورد که در تمرینات از آن استفاده کرده است . با این که تمرینات زیادی برای بهبود حرکات دست در شنا وجود دارد، اما تمرینات کاربردی هر مربی برای اصلاح حرکات دست، عملا محدود است.

تمریناتی که در این دو دسته قرار می گیرد، باید متناسب با تواناییهای شناگر باشد و اغلب سطح متوسطی از توان بدنی شناگر را طلب می کند. برخی متون، دسته دیگری برای این تمرینات قائل اند که با عنوان “تمرینات یادآوری” موسوم است. در هر حال، با ترکیب این تمرینات، مجموعه مناسبی از تمرینات اصلاحی حرکات دست ایجاد شده است که ما از این دسته، با عنوان “تمرینات هماهنگی” نام خواهیم برد..
گروه سوم تمرینات هماهنگی تمرینات و تکنیک هایی که در این گروه قرار می گیرد، به منظور هماهنگی سطح کارآیی تمرینات ابتدایی (برای مبتدیان) تا تمرینات پیشرفته (در سطح مسابقات طراحی شده است. اصلاح حرکات همراه با تمرکز و کاربرد تکنیکهای صحیح در آموزش شنا، از سختی های کار مربی است

قطعا، اگر تکنیکهای شنا به درستی اعمال نشود، تمامی تأثیرات فیزیولوژیکی آموزش داده شده نمایان نخواهند شد. بنابراین، عدم تداوم تمرینات در آموزش و اعمال اصلاحات اساسی حرکات، سبب کاهش تأثیر تمرینات خواهد شد.

اصلاح حرکات، دلیل مناسبی برای توقف تمرینات در طول برنامه – اصلی نیست. منظور این است که . برخورد مربی با اشتباهات شناگران درباره چگونگی کاربرد تکنیکهای صحیح ، باید همواره در طول تمرینات عادی صورت گیرد و این تکنیک ها در روند شنا به طور مستمر از سوی مربی بررسی شود،

تجربه نشان داده است که برقراری ارتباط کلامی کوتاه با استفاده از حرکات برای تذکر دادن و جلب توجه شناگر همیشه نتیجه مطلوبی به همراه داشته است.

استعداد و علاقه شناگر نیز در یادگیری و به کار بستن حرکات اصلاحی، نکته مهمی است که باید به آن توجه شود. در نتیجه، تمرین کردن به تنهایی در بهبود حرکات و حفظ شرایط ایده آل شناگران مؤثر نیست.”

درواقع، برای تأثیر آموزش های مربوط به حرکات اصلاحی، تکنیکهای آماده شده و تمرینات باید به شکلی طراحی و اجرا شود که شناگران قادر به اجرای مهارت های آموخته شده در شرایط استرس زای مسابقه نیز باشند. تمرینات هماهنگی به مربی امکان به کار بردن عوامل افزایش قدرت بدنی و اصلاح حرکات را برای افزایش توان عملکردی شناگران می دهد.

تمرینات هماهنگی اثر چندانی بر شنای معمولی ندارد، اما اگر منجر به کاهش تعداد حرکات دست در مسافتی مشخص شود، بیشترین تأثیر و تمرکز ممکن را برای شناگر ایجاد می کند و با تخفیف فشار آب روی بدن شناگر، سبب تصحیح و تکمیل حرکات بدن می شود که نتیجه نهایی آن، افزایش سرعت است.

تمریناتی، مؤثر به حساب می آید که هماهنگی لازم را بین عناصر کلیدی شنا (سرعت، دقت و حرکات دست) ایجاد کند.

این تمرینات پیش رونده همیشه شناگر را در شرایط مسابقه حفظ می کند و باعث تحریکات فیزیولوژیکی بین اعصاب و عضلات خواهد شد که نتیجه آن، بهبود هماهنگی اندامها در شناست.

در این تمرینات معمولا از انرژی هوازی استفاده می شود اما بعضی اوقات حد بالایی از انرژی غیر هوازی برای فعالیتهای قدرتی تر عضلات نیاز است، زیرا این تمرینات بخشی از افزایش عملکرد شناگر است. تمرینات زیاد و مستمر، پیشرفت دوسویه را هم در فرم بدنی و هم در اصلاح حرکات تکنیکی شنا ایجاد می کند. .

سوئیت انهام (Sweet enham) معتقد است که از این تمرینات باید برای سنجش توان شناگران استفاده کرد. به علاوه، برای بهره بردن از تمرینات هماهنگی می توان آن را پیش از تمرینات اصلی و آزمایشها یا بعد از آن گنجاند.

در این حالت، کاربرد تمرینات هماهنگی، به منظور آماده سازی شناگر نیست، بلکه تکمیل کننده مهارتهای حرکتی در شرایط خستگی به شمار می آید. در نهایت، آنچه مربی در پی آن است، کاربرد تکنیکهای صحیح حرکات بدن، بدون توقف شناگر در خلال تمرین و در زمان خستگی است.

گروه چهارم تمرینات سرعت این تمرینات طوری تنظیم شده است که سرعت انجام آن بیش از سرعت لازم در مسابقات باشد و بر چگونگی تلفیق سرعت حرکات، شتاب گیری و نگه داشتن بدن در سرعت مناسب تمرکز شود. این تمرینات هم چنین مشخص کننده ارتباط بین تغییرات در حرکات و مسافت طی شده در : هر حرکت در سرعتهای مختلف شناست.

هدف نهایی این تمرینات کاهش تعداد حرکات دست در سرعت های مختلف در زمان برگزاری مسابقه است.

گاهی اوقات پدال های دستی و باله (فین) در ترکیب تمرینات سرعتی قرار داده می شود، زیرا سرعت حرکت در این تمرینات ناپایدار است (برخلاف تمرینات بهبود دهنده حرکات که در آن پدال ها یا باله ها برای ایجاد هماهنگی بین اعصاب و عضلات کاربرد دارد).

این تمرینات، افزایش ظرفیت عضلات است، انجام تمرینات سرعتی در خشکی می تواند باعث افزایش نیرو در آب باشد. فشار بیش از حد و ناگهانی در برنامه های تمرینی (به خصوص اگر پدال ها یا باله ها بزرگ باشد بدون دقت کافی خطرناک خواهد بود)

از نظر سوئیت انهام، شناگرانی که تمایل به کوبیدن آرنج در آب دارند، در انجام حرکات صحیح دست فاقد پختگی لازم هستند و باید در استفاده از پدال یا هر وسیله کمک آموزشی دیگر دقت زیادی داشته باشند. ا

توجه به این نکته ضروری است که عمل کرد غلط مربیان متوجه شناگر است و هر گونه ناپایداری در این میان محصول شیوه کار مربی است. بنابراین، فشار متناسب با شرایط شناگر نتایج مطلوبی را حاصل خواهد کرد.

تمرینات سرعت، بدون استفاده از وسایل کمک آموزشی معمولا در مسافت های کوتاه (معمولا ۲۵ متر) و برای صرف انرژی بیشتر کاربرد دارد. بنابراین، این تمرینات می تواند در ابتدای هر تمرین، زمانی که شناگر سرحال و با نشاط است، یا در انتهای هر تمرین، زمانی که شناگر خسته است، ترتیب داده شود که نتایج حاصل آن متفاوت است.

تمریناتی که در زمان “سرحالی” انجام می شود، بر انرژی مطلوب مورد نیاز تأکید دارد و تمرینات زمان خستگی، توان تارهای عضلانی را افزایش می دهد.

شناگران با انجام این تمرینات موفق می شوند، ضعفی را که سبب عقب افتادن ایشان از رقابت ها می شود، برطرف کنند. در نهایت، کاربرد مهارت ها و تکنیک های فوق، عامل مهمی در تربیت ورزشکارانی خوش فکر، شکست ناپذیر، تکنیکی و ممتاز به شمار می رود

همانطور که همه ما می دانیم مربی در تعیین سرنوشت نهایی تیم های ورزشی نقش کلیدی و موثری ایفا می کند. اولین نکته که دانستن آن برای یک مربی بسیار حائز اهمیت است پی بردن به فلسفه مربی گری است. اینکه بدانیم چرا این حرفه را به عنوان شغل اصلی خود انتخاب کرده ایم. یافتن جواب این سوال کمک می کند که ما به سوالات اساسی در زمینه چیستی، چرایی و چگونگی پاسخ دهیم. فلسفه برای هر یک از ما همان پنجره هایی است که از طریق آن به زندگی نگاه می کنیم. اگر شما به عنوان یک مربی نسبت به نوع تفکر خود درباره انسانها و حقیقت زندگی اشراف نداشته باشید، قادر نخواهید بود فلسفه زندگی خود و در نتیجه فلسفه مربی گری را درک کنید، در نتیجه دچار تزلزل و دوگانگی می شوید و همین امر موجب می شود اغلب روابط شخصی شما تباه شده و در بین تیم هرج و مرج ایجاد شود. خودشناسی در مقدمه شناخت فلسفه زندگی قرار می گیرد.اگر شما ندانید که هستید، از زندگی چه می خواهید و هدفتان چیست، آیا به خود افتخار می کنید یا از وجود خود شرمنده هستید، در زندگی موفق نخواهید شد.

آیا شما به عنوان یک مربی می دانید:

چرا کار مربی گری را انجام می دهید؟

هدف شما به عنوان یک مربی چیست؟

موفق هستید؟

چه چیزی می تواند از شما مربی بهتری بسازد؟

و در آخر آیا شما برای تیم خود سازنده هستید یا غیر سازنده؟

پیدا کردن فلسفه به شما کمک می کند تردید و دودلی شما درباره وضع قوانین ، تمرین، انضباط، اهداف تیم و بسیاری از فعالیتهای دیگر از بین برود.

فلسفه راهنمای عملی شما برای زندگی کردن و مربی گری است. اگر شما ندانید که هستید و برای انجام چه رسالتی به این کره آبی آمده اید چگونه می توانید به شاگردان خود کمک کنید تا خود را بشناسند و به رسالت خود پی ببرند. اگر شما در لحظات بحرانی زندگی نتوانید هیجانات خود را کنترل کرده و از روی حضور و آگاهی تصمیم بگیرید چگونه می توانید از شاگردان خود توقع داشته باشید هوشیارانه به استقبال مسائل و مشکلات زندگی بروند.

همانطور که فرزندان ما از رفتار ما می آموزند نه گفتار ما شاگردان شما هم آنچه شما هستید خواهند شد نه آنچه شما دوست دارید یا از آنها توقع دارید.

شما زمانی می توانید یک مربی سازنده باشید که توجه شاگردان را از رسیدن به امتیاز نهایی به فلسفه بازی و حضور داشتن در تک تک لحظات مسابقه معطوف کنید. مربی غیر حرفه ای تنها نتیجه برایش مهم است و فقط و فقط به برد فکر می کند در حالی که مربی سازنده از بازیکن خود می خواهد که بهترین بازی خود را ارائه دهد و به نتیجه فکر نکند. موفقیت شما به عنوان مربی به شدت با تصور شما از خودتان به عنوان یک فرد مسئول و سازنده ارتباط دارد.

مربی سازنده هیچ گاه ارزش خود را با برد و باخت تیمش یکی نمی کند و حاضر نیست به هر قیمتی تیمش برنده شود.

مرحله اول برای یک مربی مسئول و سازنده شدن خودشناسی است. انسان ها از چهار پنجره به دنیا نگاه می کنند. عده ای اعتقاد دارند “من خوب نیستم، شما خوب هستید، مسلما این فرد نمی تواند مربی سازنده و اثرگذاری باشد زیرا اعتقاد دارد خوب نیست و در نتیجه عزت نفس لازم را ندارد و احساس قربانی شدن می کند. او نیاز به حمایت زیاد، مقبولیت و تصدیق شدن از سوی دیگران دارد. عده ای دیگر از دریچه “من خوب نیستم، شما خوب نیستید” به زندگی نگاه می کنند. این فرد به هیچ عنوان نمی تواند به سراغ حرفه مربی گری برود زیرا اصلا قادر به برقراری ارتباط با دیگران نبوده و ترجیح می دهد اطراف دیگران نباشد مربیانی که از دریچه “من خوبم، شما خوب نیستید” به دنیا می نگرند به شکل مستبدانه با شاگردان خود رفتار می کنند، حمایت دیگران را رد می کنند، از بالا به دیگران نگاه می کنند و نمی توانند به عنوان یک راهنما با شاگردانشان همدلی کنند. به مرور زمان اطرافیان از آنها فاصله می گیرند و رفته رفته تنها خواهند شد. شاگردانشان دیگر از آنها حرف شنوی نخواهند داشت. سازنده ترین پنجره ای که هر انسانی می تواند از دریچه آن به هستی نگاه کند “من خوبم، تو خوبی است. این دسته از افراد همانطور که احساس می کنند ارزنده و با ارزش هستند دیگران را نیز ارزنده و با ارزش می دانند. خود و دیگران را دوست دارند.

مربی سازنده علاوه بر اینکه خود زمانی را به خودشناسی اختصاص می دهد به شاگردانش هم می آموزد که خودشناسی کنند.

به شاگرد خود می آموزد که دانش با خرد متفاوت است. دانش فقط دانسته های ماست و خرد عملی کردن این دانش و دانسته هاست، تنها بلد بودن تکنیکهای یک سبک خاص کافی نیست بلکه باید دانسته ها را به مرحله اجرا گذاشت.

می آموزد که تمام زندگی یعنی خرد کامل را برای واکنش بدست آوردن، در زمان مناسب و مکان مناسب شلوغی ذهن اغلب اوقات به ما فرصت انجام واکنش درست را نمی دهد. اولین مرحله ای که باید یک ورزشکار طی کند رسیدن به حضور و آرامش ذهنی است. او مفهوم تیم بودن را به شاگردانش آموزش میدهد، تیم بودن یعنی همه ما جزء یک گروه بزرگتر هستیم که در بازی اگر یک نفر ببرد همه تیم برنده شده اند و اگر کسی ببازد کل تیم می بازند. در صورتی که همه اعضای تیم یک هدف واحد داشته باشند و منافع یک شخص در میان نباشد کارگروهی ما را سریع تر و راحت تر به هدف می رساند. با کمک کردن به خودمان دستاوردها بزرگتر خواهد شد. در یک تیم همه افراد صرف نظر از تفاوت هایشان در کنار هم می مانند بویژه در زمان سختی ها و دشواریها.

برای یک ورزشکار مهم است که ذهن خود را از چیزهایی که او را از حضور در لحظه حال غافل می کند دور سازد. تمرکز یکی از شرطهای لازم موفقیت یک ورزشکار است. اغلب ورزشکاران ما فکر می کنند اگر به هدف نهایی یعنی برنده شدن در بازی و کسب مقام اول برسند خوشبخت حقیقی خواهند بود و از این بابت به خود می بالند و احساس ارزشمندی می کنند.

مربی سازنده توجه شاگردانش را به خود بازی معطوف می نماید در حالی که مربی غیر حرفه ای مدام به فکر برد و نتیجه بازی است. یکی از آفتهای تیم های ورزشی ما غرور کاذب ورزشکاران است، مربی حرفه ای در جریان تمرینات به او می آموزد که غرور خود را کنار گذاشته و از منیت ها دست بردارد.

(رضا ملازینل)