دوره بندی مسدود (ستونی) در برابر دوره بندی سنتی طراحی تمرین شنا
ولادیمیر ایسورین (۲۰۰۸) یک تعریف را برای دوره بندی ارائه نمود و بر این باور بود که این روش هم جدید است و هم برای طراحی تمرین بهتر و مناسبتر است. او این شیوه را دوره بندی ستونی (مسدود) نامید. حتماً در این سالهای اخیر، درباره این روش بارها و بارها شنیدهاید، ولی آمادگی لازم را برای اجرای این شیوه را ندارید؛ بنابراین من این شیوه را برای شما تشریح خواهم کرد و مزیتها و برتریهای آن را نسبت به دوره بندی سنتی نیز توضیح خواهم داد. اجازه دهید تفاوتهای اصلی و برتریهای ممکن از دوره بندی ستونی (مسدود) را نسبت به دوره بندی سنتی که در بخش قبلی بحث کردم را بهطور خلاصه در شکل ۸.۲۶ شرح دهم.
تفاوت اصلی بین این دو دوره بندی در این است که در دوره بندی سنتی بهطور همزمان برای پیشرفت و بهبود چندین سازگاری فیزیولوژیکی مختلف در یک چرخه متوسط تأکید میگردد در حالی که در دوره بندی ستونی[۱] (مسدود) فقط روی یک یا دو تا از این شاخصهها در هر چرخه متوسط تأکید میگردد. ایسورین معتقد است که این روش سبب بهکارگیری بارهای تمرینی کوتاهتر و شدیدتر میگردد که منجر به تحریک بیشتر و سازگاریهایی چشمگیر بیشتر مکانیسمهای فیزیولوژیکی یا مکانیسمهای آغاز تمرین میگردد.
ولادیمیر ایسورین (۲۰۰۸). دوره بندی ستونی (مسدود): منتشر شده در تمرینات ورزشی و USA. مفاهیم و دستاوردهای نهایی ورزشها.
وی پیشنهاد میکند که پیشرفتهای ناشی از دوره بندی سنتی اگر فقط بر روی یک یا دو کیفیت تمرینی تأکید کند، از نظر میزان و مقدار بیشتر خواهد بود و ورزشکار قادر به انجام تمرین با شدت بالاتر در آن بخشهای مورد نظر تمرینی بدون تداخل و تضاد با سایر بخشهای دیگر تمرینی میباشند. (تضادهای ممکن بین تمرینات هوازی و بیهوازی و تمرینات سرعتی که بارها بیان گردیدند). مزایای دیگر پیشنهادی ایشان، تمرکز کمتر و سازگاریهایی ویژه بیشتر، برخی از جنبههای متابولیکی، هورمونی و عملکرد عصبی- عضلانی است که قابل تعمیم و پوشش و سازگاری هستند در حالی که سایر جنبهها نیز در حال تمرین هستند؛ بنابراین، کاهش احتمالی سازگاریهایی به دست آمده و تمرینزدگی نیز رخ نمیدهد، علاوه بر اینکه علاقهمندی و انگیزه تمرین کردن نیز بیشتر خواهد شد.
دوره بندی ستونی (مسدود) از ۳ نوع چرخه متوسط یا تمرینات ستونی (بلوکی) در هر چرخه بزرگ استفاده میکند. ایسورین از آنها با نامهای انباشت[۲] (تراکم)، تبدیل[۳] و تحقق[۴] یاد میکند (نگاه کنید به شکل ۸.۲۷). هدف از چرخه متوسط انباشت (تراکم) بهبود و پیشرفت یک یا دو ظرفیت فیزیولوژیکی مانند ظرفیت هوازی است. بهتدریج برای کامل کردن این هدف، حجم تمرین را بهصورت هفتگی افزایش میدهند تا به این هدف برسند در این چرخه تمرینات بیشتر بایستی بهصورت عمومی بوده و کمتر از تمرینات شناهای اختصاصی (تخصصی) یا رشتههای تخصصی استفاده شود.
سه چرخه متوسط استفاده شده در دوره بندی ستونی
چرخه متوسط تبدیل بایستی بسیار ویژه بوده و بر اساس شنا و رشته تخصصی شناگر طراحی گردد و در آن شدت تمرینی افزایش و حجم تمرین کاهش یابد. هدف از چرخه متوسط تبدیل، افزایش درصد کل ظرفیتهای خاص فیزیولوژیکی است که ورزشکار در هنگام رقابت میتواند از آنها استفاده نماید. یک مثال خوب از چرخه متوسط تراکم هوازی میتواند بهبود حداکثر اکسیژن مصرفی VO۲max باشد. هدف چرخه متوسط تبدیل، بایستی بهبود توانایی ورزشکار برای یکپارچهسازی درصد بیشتری از ظرفیتها در مسابقات باشد.
این مفهوم شبیه ارتباط میان VO۲max و آستانه بیهوازی میباشد. مشخص گردیده است که شناگران و دوندههایی که دارای VO۲max بیشتری هستند، همیشه به این معنی نیست که بتوانند از درصد بیشتری از VO۲max خود در تمرین و مسابقه استفاده نمایند که در واقع توضیحی از شدت و سرعت آستانه بیهوازی است. بهطور مثال دو ورزشکار را در نظر بگیرید که VO۲max یکی از آنها ۸۰ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه میباشد و آستانه بی هوازی این ورزشکار اجازه میدهد تا با ۷۵ درصد این مقدار بدون ایجاد خستگی به تمرین بپردازد. ورزشکار دیگر با VO۲max پایینتر یعنی ۷۰ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه و آستانه بی هوازی ۹۰% از این مقدار VO۲max به رقابت میپردازد. یک محاسبه ساده به شما میگوید که این ورزشکار با ۷۵% از ۸۰ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه در آستانه لاکتات ۶۰ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه و ورزشکار دیگر با ۹۰ درصد از ۷۰ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه در آستانه لاکتات ۶۳ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه، اکسیژن بیشتری را در طول رقابت مصرف میکند. در نتیجه اگر همه شرایط مساوی باشند (که هرگز ممکن نیست) و نیاز اکسیژن در حین رقابت ۶۶ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه باشد، ورزشکار دوم که ۶۳ میلیلیتر بر کیلوگرم در دقیقه، بهتر قادر به حفظ آهنگ سرعت بالاتر خواهد بود. احتمالاً این موضوع، همانطور که پیشتر در فصل دو شرح دادم، ارتباط میان VO۲max و عملکرد در مسابقات در چند دقیقه آخر، معمولاً در دامنه ۰.۷۵ تا ۰.۸۲ است در حالی که ارتباط میان آستانه بیهوازی و عملکرد بیشتر بوده و بین۰.۸۲ تا ۰.۸۵ است.
منبع: کتاب مبانی مربیگری شنا
مترجم: محمد علی پور ، سید محمد رضا نجفی ، اکبر احمدی ، حسین بابایی ساداتی ، حمید مسجدی
ویراستار علمی: محمد علی پور ، سید محمد رضا نجفی
ویرایش نهایی: رضا ملازینل
[۱] Block priodization
[۲] Accumulation
[۳] Transmutation
[۴] Realization